Chùa Giác Hoa hay còn gọi là chùa của chị Công tử Bạc Liêu, hay còn gọi là chùa Cô Hai Ngó. Đây là ngôi chùa với lối kiến trúc Đông – Tây kết hợp độc đáo. Vì thế mà bất kì du khách nào cũng không nên bỏ qua khi đặt chân đến Bạc Liêu. Ngôi chùa có vẻ đẹp đặc trưng, nhiều du khách không biết cứ ngỡ đó là ngôi nhà cổ thời thuộc địa của Nam Kì. Vậy nơi đây có gì mà đặc biệt thu hút du khách đến thế? Cùng BĐSSOCTRANG khám phá xem nhé!
Mục lục
Lịch sử chùa Giác Hoa
Chùa Giác Hoa hay còn gọi là chùa cô Hai Ngó tọa lạc tại ấp Xóm Lớn, xã Châu Thới, huyện Vĩnh Lợi. Có dịp du lịch Bạc Liêu, đến vãnh cảnh chùa. Thoạt đầu nhìn vào ai cũng ngỡ là ngôi nhà cổ hoặc một công thự thời thuộc địa ở Nam Kỳ. Chính điều này đã tạo nên sự mới lạ, đặc sắc trong kiến trúc của ngôi chùa.
Xây dựng bởi con gái của một điền chủ giàu có
Chùa được xây dựng từ năm 1919 do bà Huỳnh Thị Ngó (chị ruột của Công tử Bạc Liêu). Sinh ra trong một gia đình điền chủ giàu có tiếng ở Bạc Liêu vào cuối thế kỷ XIX . Cô hiến tiền, hiến đất để dựng nên dân gian thường gọi là Chùa Cô Hai Ngó.
Vị công tử ở đây không phải là cậu Ba Huy (Trần Trinh Huy) với giai thoại “đốt tiền nấu trứng”. Mà là công tử Huỳnh Công Phước (còn gọi là Dù Hột). Theo nhà văn Phan Trung Nghĩa, công tử Phước chính là người khai sinh ra thành ngữ “Công tử Bạc Liêu”. Tương truyền, khi ông thấy có 5 chiếc xe tranh nhau chở khách bèn bao tất tần tật. Một chiếc chở ông, chiếc chở nón, chiếc chở gậy, chiếc chở cặp da và chiếc chở mắt kính.
Thấu hiểu sự thống khổ của người nghèo
Theo bảng tiểu sử tại chùa, bà Hai Ngó là con gái lớn (Trưởng nữ) của ông Huỳnh Giang Hiệp và bà Nguyễn Thị Kiểu. Cha mẹ của bà đều là những người lao động nghèo ở làng Châu Thới. Thời gian sau nhờ duyên may làm ăn phát đạt trở nên giàu có. Người địa phương hay gọi cha của bà là ông Chủ Chá (theo âm Triều Châu, Trung Quốc). Sinh ra vào lúc gia đình còn chật vật, khó khăn. Nên bà thấu hiểu sự thống khổ và thiếu thốn của những phận người nghèo khó. Tuy giàu sang nhưng bà chỉ thích cuộc sống đạm bạc, đơn giản.
Đầu năm 1914, bà lập gia đình. Sau đám cưới, vợ chồng bà được ra riêng. Cuộc sống gia đình lúc đầu rất hạnh phúc nhưng đột nhiên tai ương ập đến. Chồng bà Hai Ngó bị đám cướp xông vào nhà khi đêm đã khuya, một mình chống trả. Ông bị thương rất nặng và qua đời ngay trong đêm. Tang chồng chưa nguôi ngoai, khoảng 6 tháng sau. Đứa con trai duy nhất của gia đình lâm bệnh nặng rồi cũng rời bà mà đi.
Tìm nguôi ngoai tang chồng trong Phật Pháp
Tang chồng, tang con liền trong năm, bà suy sụp nặng tưởng chừng khộng chịu đựng nổi. Bà tìm nguôi ngoai trong Phật Pháp. Thấy cái khổ của dân tình chung quanh bà phát tâm trợ giúp tài cũng như vật cho bá tánh gần xa. Năm 1915 Bà quy-y với Hòa thượng Chí Thành lấy Pháp danh là Diệu Ngọc.
Khi vùng Châu Đốc, Long Xuyên, Sa Đéc, bị lũ lụt. Dân tình khốn khổ, đích thân bà chỡ hàng chục tấn gạo trợ giúp dân những vùng trên. Tháng 3/1919, bà xin phép cất chùa. Vào ngày 10/3/1919 chính quyền phê chuẩn cho phép bà cất chùa.
Công trình kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu nhất ở Bạc Liêu lúc bấy giờ
Tháng 10/1920 chùa hoàn thành sau 18 tháng thi công. Chùa Giác Hoa là một trong những công trình kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu nhất ở Bạc Liêu lúc bấy giờ. Sau khi xây dựng chùa xong, cô Hai Ngó luôn tham gia và thực hiện các công việc lợi ích xã hội. Nổi bật như dạy học, giúp đỡ người nghèo…
Tổng thể ngôi chùa Giác Hoa
Chùa là tổng thể các công trình kiến trúc lớn nhỏ. Được bố trí chặt chẽ, cân đối theo lối “nội công, ngoại quốc”, kết hợp hài hoà kiến trúc Đông – Tây. Phía trước là Chánh điện, phía sau là sân Thiên tịnh và ngôi nhà Hậu tổ. Hậu tổ là nơi thờ gia tiên và cô Hai Ngó, người sáng lập ra ngôi chùa.
Chính điện cơ bản giống một công thự thời thuộc địa. Ngự trên nền rất cao, kiên cố, màu vàng trầm mặc, mái ngói, nền gạch thẫm màu.. như một kiệt tác nghệ thuật.
Kiến trúc đặc trưng
Các khối công trình còn lại trung thành với mảng kiến trúc chung chủ đạo Đông – Tây, đậm dấu ấn Pháp. Điểm xuyến bởi chút mái cong và những dòng ký tự Đông Phương ở phía trước. Nối kết các công trình và trong không gian nội bộ từng công trình là các hành lang mát mẻ. Bố trí khoa học, toàn bộ không gian Giác Hoa tự nhịp nhàng cứ như một bản nhạc hài hòa. Có thể nói, riêng về không gian sinh thái, thẩm mỹ, kiến trúc và sự cổ kính, Giác Hoa tự đạt mức độ khá cao.
Vào bên trong chánh điện là một không gian trang nhã, thanh tịnh, thoáng mát. Được thiết kế và xây dựng hoàn toàn bằng gỗ quý. Với kết cấu 20 cột gỗ tròn có đường kính 45 cm được chạm khắc rồng, phượng. Và nhiều họa tiết rất tinh xảo chia làm 5 hàng ngang, chống đỡ mái ngói. Những bức tượng Phật, các vật trang trí phía trong cũng được làm bằng gỗ tốt.
Trong khuôn viên ngôi chùa còn có những công trình kiến trúc độc đáo như tượng bán thân Phật Quan Âm trên núi. Thầy trò Đường Tam Tạng đi thỉnh kinh, thác nước, tượng 12 con giáp, … Tất cả tạo thêm nét đặc sắc cho ngôi chùa.
Vườn cây trong khuôn viên chùa xanh tươi, trong lành
Với những vườn cây xanh tươi, không khí trong lành. Khi đến chùa ngoài cúng viếng Phật, khách thập phương còn có thể tìm được cảm giác tĩnh lặng, thư thái. Sau những ngày xô bồ, mưu sinh với công việc đời thường.
Đóng góp của địa thế vào nét thẩm mỹ của Giác Hoa tự là những dòng kênh uốn khúc. Được phủ bởi những cụm lục bình, thấp thoáng những cây cầu khép ba mặt Giác Hoa trong môi trường mát mẻ, tường gạch công phu bao bọc…
Những đóng góp của chùa Giác Hoa
Đặc biệt trong hai cuộc kháng chiến Chùa Giác Hoa là cơ sở cách mạng, nuôi chứa nhiều chiến sĩ, cán bộ. Năm 1945 hưởng ứng lời kêu gọi “Hủ gạo nuôi quân” của Hồ Chủ Tịch, cô Hai Ngó đã ủng hộ cho cách mạng 2.000 giạ lúa. Với những giá trị đó, chùa đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Bạc Liêu công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh năm 2001.
Ngôi chùa còn là nơi truyền dạy Phật học, mở lớp “an cư kiết hạ” đầu tiên cho hàng trăm tăng ni đến học miễn phí. Hiện nay, ngôi chùa còn có Trường trung cấp Phật học của Giáo hội Phật giáo tỉnh Bạc Liêu quản lý, cái nôi của giáo dục ni giới Nam Bộ.
Chùa Giác Hoa ngày nay đẹp uy nghi, lộng lẫy, trở thành điểm du lịch tâm linh Bạc Liêu nổi tiếng đón tiếp hàng trăm ngàn khách thập phương mỗi năm.
thamhiemmekong.com
